سوره مبارکه حج آیه ۴۰
الَّذینَ أُخرِجوا مِن دِیارِهِم بِغَیرِ حَقٍّ إِلّا أَن یَقولوا
رَبُّنَا اللَّهُ ۗ وَلَولا دَفعُ اللَّهِ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ
لَهُدِّمَت صَوامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَواتٌ وَمَساجِدُ یُذکَرُ فیهَا اسمُ
اللَّهِ کَثیرًا ۗ وَلَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ
لَقَوِیٌّ عَزیزٌ﴿۴۰﴾
همان‌ها که از خانه و شهر خود، به ناحق
رانده شدند، جز اینکه می‌گفتند: «پروردگار ما، خدای یکتاست!» و اگر خداوند
بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند، دیر‌ها و صومعه‌ها، و معابد
یهود و نصارا، و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده میشود، ویران
می‌گردد! و خداوند کسانی را که یاری او کنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری
می‌کند؛ خداوند قوی و شکست ناپذیر است.
ملموس شدن آیات الهی در انقلاب اسلامی
بعضی از آیات کریمه‌ی الهی، گویی در طول قرنهای متمادی، یا به معنای واقعی
تفسیر نشده بود و یا به‌وسیله‌ی ما و نسلهای معمولیِ بشر فهمیده نشده بود.
این آیات، در دوران انقلاب ما و در طول این ده، یازده سالِ پُرحادثه و
پُرماجرا معنا شد. حق هم همین است. حوادث و شرایط خاص است که میتواند
حقایق الهی را که در قالب الفاظ است، درست معنا کند. مثلاً آیات نازل شده
در جنگ اُحد (۱) را نمی‌شود در یک زندگی عافیت‌آلود و عافیت‌آمیز، درست
فهمید. آیات نازل شده در غربت نبیّ‌اکرم (صلّی‌اللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) و
اصحاب آن بزرگوار در شعب ابی‌طالب یا در راه مکه را نمی‌شود در شرایط
معمولی زندگی، در خانه و در بازار و در محیط مأنوس خانوادگی، درست درک کرد؛
چیز دیگری لازم است. شرایط خاصی لازم است که بسیاری از آیات معنا بشود و
اگر بخواهیم درست نظر بدهیم، باید بگوییم که مجموعه‌ی آیات الهی، با تفاسیر
ائمه‌ی معصومین (علیهم‌الصّلاةوالسّلام) که در ظرف انقلاب و دوران بعثت و
هجرت و جهاد و شهادت - دوران برانگیختگی و زحمت و تلاش - نازل شده بود،
بهتر از همیشه‌ی تاریخ فهمیده میشود، یا قابل فهمیده‌شدن است.
یکی از آیات الهی این است که اگر برای خدا کار کنید، خدا به شما کمک خواهد کرد: «ولینصرنّ اللَّه من ینصره».
(۲) یکی از آیات الهی این است که اگر صبر و استقامت کنید، خدا را با خود
خواهید یافت: «ان‌اللَّه مع‌الصّابرین». (۳) نمی‌شود این آیات را همین‌طور
خواند و رد شد. هر کلمه‌یی از کلمات این آیات، یک تجربه‌ی زندگی و یک درس
حکمت است. همین‌طوری نیست که بخوانیم و عبور کنیم و فکر کنیم که
فهمیده‌ایم.
در قرآن کریم هست که هر کس در راه خدا تلاش کند، هر کس برای خدا مجاهدت
کند، در حقیقت برای خود تلاش و مجاهدت کرده است: «و من جاهد فانّما یجاهد
لنفسه». (۴) اینها آیات الهی است. ما همه‌ی اینها را قبول داشتیم؛ اما
قبول داشتن، یک مسأله است؛ لمس کردن، یک مسأله‌ی دیگر است. ما حالا این
آیات را لمس می‌کنیم. در طول دوران نهضت و انقلاب، بعد از پیروزی انقلاب،
در هشت سال جنگ، در این دو سال بعد از جنگ، مجموعاً در این یازده، دوازده
سالِ بعد از بیست و دوم بهمن ۵۷ تا امروز، اینها را یکی‌یکی تجربه و لمس
می‌کنیم و قدم‌به‌قدم درک می‌نماییم؛ یعنی ملت ما اینها را درک می‌کند.
تا این‌جا هرچه وعده‌ی الهی بود، درست بود و عمل شد. هرچه تحلیل براساس
آیات محکمات قرآن بود، درست از آب درآمد و محقق شد. تا این‌جا ما بوضوح و
عیان دیدیم که یک ملت مؤمن و با خدا، وقتی همه‌ی دنیا هم در مقابل او قرار
بگیرند، اگر بایستد و صبر کند، شکست نخواهد خورد؛ این را تجربه کردیم.
همیشه می‌گفتیم، قبل از انقلاب و اوایل انقلاب می‌گفتیم، در طول این ده سال
بار‌ها و بار‌ها می‌گفتیم؛ اما حوادث، این گفته را برای ما عینی و ملموس
کرد.(۵)
ما نمونه‌اش را در خودمان دیدیم. ما آزمودیم، تجربه کردیم که «انّ اللَّه
لا یغیّر ما بقوم حتّی یغیّروا مابأنفسهم». (۶) این را ما ملت ایران آزمایش
کردیم؛ این را در عمل آزمودیم. در خودمان تغییر ایجاد کردیم، خدای متعال
هم اوضاع ما را تغییر داد. عجیب هم این است که اگریک قدم ما برداریم، خدا
ده قدم برمیدارد. ما اندکی خودمان را تغییر دادیم، خدا مبالغی به ما کمک
کرد، اوضاع ما را تغییر داد.(۷)
باور به وعده نصرت الهی
هر کس برای خدا کار کند، خدا هم تمام امکانات و علم و قدرت خودش و سنتهای
آفرینش را در خدمت او قرار خواهد داد. «ولینصرنّ اللَّه من ینصره»؛ این جمله‌ی عجیبی است - «ل» قسم و «ن» تأکید - حتماً خدا کسانی را که او را نصرت کنند، بدون شک نصرت خواهد کرد.(۸)
خدای متعال به شما وعده داده است که اگر دین او را و راه او را و هدفهای
الهی را یاری کنید، شما را یاری خواهد کرد. یاری خدا به معنی یاری تمام
نیروهای موجود در این طبیعت است؛ همه به کمک شما خواهند آمد؛ نیروهای
ماوراء طبیعی هم به کمک شما خواهند آمد. (۹) عمل به اسلام، این است که ما
حرف و وعده‌ی قرآن را قبول داشته باشیم، معنایش این است که وقتی قرآن
می‌گوید «و لینصرنّ اللَّه من ینصره
انّ اللَّه لقوی عزیز»، این را باور کنیم. اگر نصرت خدا کردید، «لینصرنّ
اللَّه»، خدا شما را نصرت می‌کند. «انّ اللَّه غالب علی امره»، (۱۰) این را
باور کنیم. این معرفت قرآنی به ما یک‌چنین باوری را می‌دهد.(۱۱)
شرط نصرت الهی
چه کارکنیم که خدا ما را یاری کند؟ این یک مسئله است. چه کار کنیم که نصرت
خدا شامل حال ما بشود؟ این را هم خود قرآن به ما گفته: «ان تنصروا اللَّه
ینصرکم»، (۱۲) «ولینصرنّ‌اللَّه من ینصره»؛
شما خدا را نصرت کنید، دین خدا را نصرت کنید، برای خدا قیام کنید، خدا شما
را نصرت خواهد کرد. هر جا ملت‌ها برای دین خدا قیام کردند، نیروشان را
آوردند وسط صحنه، خدای متعال آنها را نصرت کرد. و وقتی خدا آنها را نصرت
کرد، دیگر هیچ کس نتوانست بر آنها غلبه پیدا کند. (۱۳) با نشستن، با تنبلی
کردن، با توهمات دلخوش کردن، با مصالح امت اسلامی بازی کردن و هوای نفس را
بر مصالح امت اسلامی ترجیح دادن، نصرت الهی خود را نشان نخواهد داد.(۱۴)
حق تا وقتی از مردم پشتیبانی نداشته باشد، یک واقعیت ذهنی و یک حقیقت
معنوی است؛ نمی‌شود توقع داشت در جایی تحقق و استقرار پیدا کند. اما وقتی
به دنبال حق، نیروی ایمان انسان‌ها بسیج شد و به راه افتاد، حق طبق طبیعت
نظام هستی است؛ لذا تحقق پیدا می‌کند، و تحقق پیدا کرد.(۱۵)
پی‌نوشت:
۱) آل عمران: ۱۵۲-۱۵۵
۲) حج: ۴۰
۳) بقره: ۱۵۳
۴) عنکبوت: ۶
۵) بیانات در جمع کثیری از آزادگان ۲۶/۶/۱۳۶۹
۶) رعد: ۱۱
۷) بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات قرآن ۱۴/۴/۱۳۹۰
۸) بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در همایش آسیب‌شناسی انقلاب ۱۵/۱۲/۱۳۷۷
۹) بیانات در مراسم فارغ‌التحصیلی دانش‌آموختگان ارتش ۱۹/۸/۱۳۸۹
۱۰) یوسف: ۲۱
۱۱) بیانات در دیدار قاریان شرکت کننده در بیست و سومین مسابقات بین‌المللی قرآن ۴/۷/۱۳۸۵
۱۲) محمد: ۷
۱۳) بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات قرآن ۱۴/۴/۱۳۹۰
۱۴) بیانات در دیدار کارگزاران نظام به مناسبت عید سعید فطر ۲/۸/۱۳۸۵
۱۵) بیانات در دیدار مردم قم ۱۹/۱۰/۱۳۸۳
